Памёр я. Што тут дзіўнага?
Аджыў — дык памірай.
Вядуць мяне, наіўнага,
Анёлы прама ў рай.
«Ну,— думаю,— пашчасціла,
Прыгрэла, ё-маё.
Жыццё не надта лашчыла,
Хоць тут вазьму сваё.
Не буду знацца з працаю
Да скону ўсіх вякоў...»
Іду, аблокі мацаю,
Анёлы — з двух бакоў.
Гляджу на іх удзячна я,
У правы, левы бок...
Унізе ледзьве бачная
Зямля — грахоў клубок.
А думкі патаемныя,
Як крылы за спіной:
— Якое ўсё нікчэмнае
Жыло-было са мной!
І згодна сэрца чулае:
«Бедлам зямны, бывай!
Бывай, усё мінулае —
І прывітанне, рай!».
І вось вяршыня! Самае
Узвышша ўсіх аблок.
Наверсе бачу браму я,
За ёй — святы куток.
За брамай — патаемнае.
І вабіць з-за яе
Мелодыя прыемная —
Імпэту паддае.
І чуецца нягучнае:
«Жыві і не грашы...»
Спяванне мілагучнае,
Як мёдам па душы.
За брамаю кудлаціцца
Шыкоўны райскі сад.
Плаціць не трэба, траціцца —
Хто ж гэтаму не рад?
Там, кажуць, толькі крыжыкі,
Што Бог дае — ў цане...
Ад нецярпення дрыжыкі
Пайшлі гуляць па мне.
Шчыміць душа гарэзліва,
Да брамы — толькі крок.
Але анёлы ветліва
Адводзяць мяне ўбок.
— Няўжо мне ў рай зачынена
Дарога? — я панік...
Гладжу — стаіць будыніна,
Чытаю — «Прапускнік».
— А-а! Вось чаму мы збочылі!
Баяцца тут — ну што ж? —
У рай каб не праскочылі
Ні таракан, ні вош.
Яны не па наіўнасці
Сюды мяне вялі,
Бо ведаюць, што «жыўнасці»
Хапае на зямлі...
Зайшоў — сабраўся з сіламі,
Гляджу — сядзіць гурток.
Усе — у белым, з крыламі,
Наперадзе — дзядок.
Вітаюся ледзь чутна я,
Схіліўшы галаву...
Калі ж дадуць прысутныя
Нябеснае ЦУ?
Стаю, дрыжу,— зняслаўлены —
Агнём яно гары!
Нарэшце зацікаўлена
Пытаецца стары:
— Знамо якія пацеры?
Хай сын іх назаве!..
«Ну й ну! Кедрэні мацеры!» —
Мільгнула ў галаве.
Спацеў, увесь узмылены,
Аж лужына ў нагах.
Напруг свае я звіліны —
Капаюся ў мазгах.
Назад гады адкручваю,
Далей, глыбей палез...
Успомніў і агучваю:
— Слава КПСС!..
Як серада на пятніцу,
Скрывіўся раптам дзед...
Відаць, не ў рай, а ў з.... у
Мне выпішуць білет.
Пытанне чую новае:
— Гарэлку піў ці не?..
Зноў цішыня суровая
У рог баранні гне.
Раптоўна стала млосна мне,
Кручуся — пык ды мык:
— Я... як сказаць... і так, і не,
Крыху мачаў язык...
Але здзівіў дзед чарамі,
Махнуў сваёй рукой
— І, аж бітком, шклатараю
Напоўніўся пакой.
А, матухна! А, свентая!
Я ў думцы ледзяной:
«Няўжо армада гэтая
Асушаная мной?!»
Тут — хлебная, сялянская,
(Эх, піў яе даўно!)
Гарэлачка, шампанскае,
Каньяк, лікёр, віно...
Зноў пуста... Позна каяцца,
Маўчу, пачырванеў...
Дзядок далей пытаецца
З усмешкай, нараспеў:
— Хачу пачуць галоўнае,
Скажы, адкінь ману:
Ці меў грахі любоўныя?
Ці ты кахаў адну?
Зноў пот паліўся па спіне
Што хочаш выбірай.
Апошні шанец выпаў мне
Прабіцца ў гэты рай...
Адну! Адну-адзіную!
Нібы ручай раку!..
Дзядуля з кіслай мінаю
Узняў уверх руку.
Махнуў, як бы няхочучы...
І раптам у пакой,
Сакочучы, рагочучы,
ЯНЫ пайшлі ракой.
Худыя, таўстабокія
Заходзяць — пруць і пруць,
Малыя і высокія —
Налезла — не дыхнуць.
З ухмылачкамі мілымі
Крутнуліся яны,
Цалуюць тых, што з крыламі,
І дзеда — за штаны.
Дзед шыкнуў: — Згінь нячыстая!
І навалач сышла...
Сляза мая празрыстая
Шчаку мне апякла.
«Во, ёлкі-палкі, “слаўлюся”
На ўвесь, на іншы свет.
Куды цяпер адпраўлюся?
Што выдумае дзед?»
Пачухаў я за скронямі,
Як у жахлівым сне.
Заляскаў дзед далонямі,
І вывелі мяне.
А тут ужо пякельныя
Чакаюць пасланцы...
Што ж, жахі не смяртэльныя,
Бо я «аддаў канцы».
*
У пекла, з Боскай караю
Вядуць далей яны.
Іду паміж пачварамі
Туды, дзе перуны.
Іду не к Богу ў хату я,
Не ў райскую пасцель.
І чарцюкі лахматыя
Таўкуць мяне ў каршэль.
Такія ўжо гарачыя —
Да трох не гавары.
І вось вароты бачу я
На чортавай гары.
І зелле пустароднае
Расце, як лес, сцяной.
На браме той — бясплодная
Трава, адходы, гной.
За брамаю параднаю —
Палын, бур’ян парос.
А ад смуроду чаднага
Адвальваецца нос.
Ні яблынькі, ні дзічачкі,
Пустэчы паляглі.
Куды ні глянь, ва ўсе бакі
Нібыта на зямлі.
Вядуць мяне бязбожнага
Чарцюгі-спарышы.
Туды — пускаюць кожнага,
Адтуль — ані душы.
Падводзяць да галоўнага,
А той — паверх галоў,
Без лішняга, умоўнага:
— Ганіце да катлоў!
І зноў мне — у патыліцу
«За дзякуй» надзяўблі.
І надрывацца, жыліцца,
Гарбаціць павялі.
Міруся з безвыходнасцю,
Што зарабіў — глытай.
Але шыбую з годнасцю —
Не зломак, не гультай.
Ды як ісці без гонару,
Калі людзей — кішыць?
Ад тлуму і ад гоману
Аж галава трашчыць.
А гэты люд — «працэджаны»:
Хто — у смале кіпіць,
А хто — у воз запрэжаны,
Над кожным чорт не спіць.
Тут марна час калдобіцца,
Вакол — ні ўзяць, ні даць,
Тут нешта быццам робіцца,
А толку не відаць.
Іду, між іншым думаю:
«Ну пападзі я ў рай —
І што? Ламай душу маю,
Да панства прывыкай.
А тут — усё знаёмае,
Прывычнае, маё.
А тут — як быццам дома я,
Не-е! Кожнаму — сваё!»
Відовішча раптоўнае
Нагнала ў сэрца жах:
Сябры мае з Вярхоўнага
Кіпяць тут у катлах.
Усе крычаць, не слухаюць
Чужых, уласных слоў,
Нагамі ў сцены бухаюць
Распаленых катлоў.
— Калегі па парламенце,
Катлы — не мікрафон!
Дарэмна гарлапаніце,
У д’ябла — свой закон...
Адкінулі абструкцыю
І тут — адной сям’ёй
І хто ствараў карупцыю,
І хто змагаўся з ёй.
І тыя, што забыліся
Пра свой адвечны род,
І тыя, што бажыліся
Памерці за народ.
Пякуцца, як карасікі,
Аж дым ідзе ўгару...
Ой! Ой! Дык тут і «класікі» —
Калегі па пяру!
Пісалі, час не трацілі,
Быў кожны з іх, як Бог,
А ў рай усё ж не трапілі —
І нават на парог.
Там, пры жыцці шаноўныя —
Маўчком, бачком, спіной.
А тут — усе мы роўныя,
Вітаюцца са мной...
А вось і я прыладжаны,
Маёй душы тут дол —
Закураны, загаджаны
І для мяне кацёл.
Смалой-то ён напоўнены,
(Нашто маніць дарма?),
А дроў не нагатоўлена —
Агню пад ім няма.
Хацеў я скінуць чобаты,
Каб «грэцца» пакрысе,
Крычаць: — Энерганосьбіты
Закончыліся ўсе!
Ад пекла больш драпежнага
Не атрымалі дроў...
І чэрці тут залежныя
Ад розных махляроў.
Назаўтра дровы «выбілі» —
Смалы не знойдуць след.
О-о! Гне ў тры пагібелі
Маіх чарцей сусед.
Мне на Зямлі здавалася,
Што пекла — жах.
Мана!
У ім адлюстравалася
Маё жыццё — да дна.
1994