Мы следам габлюем за модай,
Мяняемся з часам... Мусім.
He праўда, што мы з асалодай
Да новага цягнемся...
Хлусім!
Мінулае — ў нас застаецца,
Хвалюе нас, лечыць і раніць,
Бо хто ж над маленствам смяецца?
І хто ж маладосць сваю ганьбіць?
Мінулае — сэрцу апора,
З узростам няўмольна палоніць.
І ўжо даражэй нам «учора»,
Чым «сёння», што сумна штодзённіць.
Душой мы плывем супраць ветру,
Далёка назад заплываем.
І слова нязграбнае «рэтра»
Часцей і часцей ужываем.
*
Калісьці і мы будзем — рэтра,
І дасць нам адзнаку час новы:
— Адмовіліся ад паветра —
Ад роднай бацькоўскай мовы.
Яны ад яе адвыклі,
Другой мове неслі лаўры,
А самі як нацыя — зніклі,
Як некалі дыназаўры.
Ад волі яны адракліся,
Хоць елі свой хлеб учора.
З аджыўшым мінулым зліліся,
Нібыта ручай і мора...
*
Я з часам — хачу спрачацца:
— Нахлынуўшае — адхлыне!
Сумнення твайго зачацце
Няхай у зачацці і згіне!
Гарачы я! Ой гарачы!
Аж злосць засцілае вочы —
Гатовы даць Богу здачы
І часу, што ў твар рагоча.
Схапіў бы я час за грудзі,
Але да яго — павага.
Ён ведае лепш, што будзе,
Ён мудры — і тут перавага.
*
Няўжо мы не знойдзем спасу
І час, як прарок, не хлусіць?
Няўжо падуласны часу
І лёс маёй Беларусі?
Душы неспакой — во стварэнне!
Пакутую, як ад нарыву.
І цяжка стрымаць абурэнне,
Нібыта каня за грыву.
І мушу сабе супярэчыць,
Губляць і знаходзіць меру:
Камусьці скажу — час лечыць,
А сам гэтым лекам не веру.
He веру ў яго прароцтва —
Адкуль часу ведаць, што будзе?
І росквіт жыцця, і банкруцтва
Стварае не час, а людзі.
Дарога да праўды — крывая,
Скрыўляюць яе наўмысна.
Час мудрым тады бывае,
Калі мы жывём карысна.
*
Дык хто і каму падуласны?
Зняволеныя — няволі?
Ці лёсу свайму — няшчасны?
Ці лёс няшчаснаму — болей?
Панавыдумлялі словы —
І молімся часу, лёсу.
Свой грэх ім спіхнуць гатовы
Галодны, раздзеты, босы.
Давайце назад азірнемся,
Узважым сваё, ацэнім —
Па тых жа слядах таўчэмся,
Аджыўшае век свой — цэнім.
Як мудра усё ў прыродзе:
Вясновы дзень — году варты.
А мы — амаль што стагоддзе
Зглумілі — вось гэта дык «жарты».
Знявечанага — па вушы,
Зламанага — больш, чым жывога,
Згубіўшыя веру душы,
Маліліся д’яблу — не Богу.
Спрабуюць цяпер тлумачыць:
«Такі ўжо нам час дастаўся...»
Як можна глядзець і не бачыць
Таго, хто ў душы таптаўся?
А час — ён аднолькава роўны
Усюды — для «белых», «чырвоных»...
Хто — ўперад ішоў паслядоўна,
А хто — лютаваў шалёна.
*
Няўжо гэта быў пасля ночы
Світанак?..
І зноў зашарэла...
Гляджу Беларусі ў вочы —
Пяць год — і ты пастарэла.
Узлёт!
Незалежнасць!
Крылы!
He многіх сагрэюць словы...
Нічога не мела сілы,
Пад чым не было асновы.
Нічога не будзе мець сілы,
Пакуль не прачнецца розум.
І толькі брат брата на вілы
Падыме...
Навошта роздум?
Як хутка ты пастарэла,
Садзішся ў чужыя сані,
Якія імчаць ашалела —
Куды?..
He ведаюць самі.
У санях чужых няўтульна —
Hі будучыні, ні дому.
І будзем глядзець агульна
Пад «венік» каню чужому.
*
Схапіў бы я час за грудзі,
Ды ён — сапраўды прарочыць...
Ужо над абрывам людзі —
Уніз засталося скочыць.
Стаяць, мітынгуюць актыўна,
Аж слінкі ляцяць праз зубы.
І самі з упартасцю дзіўнай
Сябе ж падпіхаюць да згубы.
— Палітыкі! — просіць вёска.
І гораду — тыя ж гульні...
Адзіная ў нас прычоска,
Бо грэбень на ўсіх — агульны.
Палітыкі — больш, чым работы.
Палітыкі — больш, чым хлеба.
Адсюль — і жыцця павароты
І тое, што нам не трэба.
Няведама што — галубім,
Атрута — заместа лячэння...
Калі мы свой дом загубім —
He будзе нам век прабачэння.
«Сябры» — чатырохбакова,
Ты крайняя ў гэтым спісе.
Ад кожнага з іх — умова,
І кожнаму — пакланіся.
Ад кожнага ў нечым залежыш,
Для іх ты — радня-бяднота.
Калі ты сябе не ўзвежыш,
Затопчуць цябе ў балота.
Было так заўжды, і ў «рэтра»,
Пара ўжо сарваць з іх маску.
Ды ну іх, чужыя нетры!
Ды к чорту чужую ласку!
На ўласных адвечных карэннях
Мы росцім свой хлеб, не салому.
Не бачыць цябе на каленях,
Мая Беларусь, нікому!
1996