Сымон, хаця і быў набожны,
І ў храм святы хадзіў, маліўся,
А скрытна, як жанацік кожны,
Завёў каханку — «прыжаніўся».
— Я,— жонцы кажа,— ў лес па дровы.
А сам — «налева», да каханкі.
Назаўтра зман знаходзіў новы
І ладзіў новыя гулянкі.
На словах жонку так узносіў,
Мазгі хлуснёй туманіў жонцы:
— Я ж так люблю цябе, Хаўрося!
Я ж без цябе, як дзень без сонца!
Цябе як бачу, дарагую,
He можа душанька не ёкнуць!
Табе пазней усё скажу я,
Бо трэба мне па дровы скокнуць...
*
Хто ж ладу хатняга не прагне?
Ды лёс не ўсіх ласкава гладзіць.
Калі мужчыну з хаты цягне,
Хай жонка на сябе паглядзіць.
Хаўрося ж — чорт. І ўся гамонка.
Жыве нячыстая ў ёй сіла.
У горле скула, а не жонка,
Характар — крапіва ці шыла.
Пілуе беднага Сымона,
А той: — Мая ты чараўніца!
Мая душа! Мая ікона!
Я згодзен на цябе маліцца.
І так лагодзіць, так хітруе,
Што тая ўсюды слых разносіць:
— А мой жа пень сказаў: «Памру я
Без сонца яснага — Хаўросі».
А як жа трафіць мне і годзіць —
Са скуры выскачыць гатовы.
Праз дзень у лес па дровы ходзіць
Мой закаханы, безгаловы.
*
Святар у вёсцы — Бог на небе,
Вяскоўцам шчыра душы гоіць.
Ён прыме па любой патрэбе,
Параіць ён і супакоіць.
Нягодна жыць без Боскай веры,
Без Усявышняй дапамогі,
Таму ў святога храма дзверы
Людзей вядуць усе дарогі.
Хаўрося думку-план шануе,
Нібы курыца яйка носіць:
Яна айцу руку цалуе,
Яна яго набожна просіць.
— Да Вас, святы айцец, прашэнне!
Няўжо рабе святар адмовіць?
Зрабіце ў службе парушэнне —
Пусціце да сябе на споведзь!
Наш з мужам шлюб — даўно ў законе,
Мы з ім адно — куды падацца?
Хачу пачуць, як мой Сымоне
Прад Вамі будзе спавядацца...
Айцец махнуў рукой запальна:
— Ты што, дзіця? Здымі пытанне!
Святая споведзь — гэта тайна,
He для чужых вушэй прызнанне!
Хаўрося — цмок руку айцову:
— Якая тайна? Дурань кожан
Пачуў, што муж мой безгаловы
Каханнем, нібы конь, стрыножан!
Ды ён мяне іконай лічыць!
Яго душа я! Чараўніца!
Ды муж мой на маё аблічча
Гатовы дзень і ноч маліцца...
Паскроб айцец крыжом за вухам:
— Ты ж будзеш потым балаболіць...
— Ды я клянуся Свентым Духам
Маўчаць, як сыч! — Хаўрося моліць.
— Пры мне Сымона спавядайце!
Няўжо я чалавек старонні?
Адно пытанніца задайце:
Ці есць пачуцці да Хаўроні?
І Вам, айцец, праз гэту спробу
Карысна чуць са спавядання,
Як любіць муж маю асобу,
Што значыць палкае каханне!
Айцец размяк: — У грэх уводзіш...
Ото ўжо з бабамі мне ліха!
Тады цішком у келлю зойдзеш —
І там, як мыш, зашыйся ціха.
*
Сымон не надта ўжо і верыў,
Што здыме грэх, душу загоіць,
Але ішоў у тыя дзверы
Крыху сумленне супакоіць.
Даволі рэдка спавядаўся,
Хаця грашыў часцей намнога.
Грашыць — грашыў, а аглядаўся
І на Хаўросю, і на Бога.
Сымон наставіў жонцы рожкі
І неяк кажа ёй са смакам:
Пайду да споведзі, Хаўрошка,
Хаця грахоў — як кот наплакаў.
— Схадзі, схадзі! Ды да драбніцы
Усё айцу скажы там, Сёма!
— А што сказаць, мая царыца?
Я ж як анёл — усім вядома.
Іду — дзеля высокай веры,
Каб не гнявіць цябе і Бога...
Хаўрося — ціхенька за дзверы
І ў келлю ад свайго парога.
Сымон памыўся, пагаліўся,
Надзеў чысцюткую кашулю,
Ля абразоў перахрысціўся:
— Ну, я пайшоў, мая красуля!
Хаўрося! Дзе ты?.. Во пачвара!
Ужо ў суседак зубы скаліць.
Ці ж гэта жонка? Звяга! Кара!
Хай табе чорт язык падсмаліць!..
Вось так Сымон зваліў у кучу
Душы здабытак унікальны.
І з хаты прэч пайшоў рашуча
Да ачышчальнай спавядальні.
Зайшоў у цесную кабіну,
Сабраўся з думкамі натхнёна...
— Пара з душы спіхнуць цагліну! —
Мільгнула ў галаве Сымона.
Да спавядальнай дзіркі ротам
Сымон прыліп, як да кілішка.
Хаўрося ж пад халодным потам
Сядзела за айцом, як мышка.
— Я тут, айцец! — Сымон узнята.—
З душы саскрэбці грэх хачу я...
— Смялей, мой сын, бо споведзь — свята!
Над намі Бог — усё ён чуе!
— Пачну з таго, што п’ю не мала...
— Усе мы, сын мой, выпіваем.
— У пост вялікі ем я сала...
— І мы жывот свой «запраўляем».
— Люблю загнуць я на рабоце
Крутым, шматпавярховым матам...
— А для чаго язык у роце?
І гэты грэх лічу я знятым!
— Яшчэ, айцец, украў я зрання...
— Ды кінь ты, сын мой, драбязіцца!
Ты раскажы мне пра каханне —
Якая ў сэрцы чараўніца?
Ці гэта, сын мой, падалося,
Ці праўду слых нясе па хатах,
Што вельмі любіш ты Хаўросю,
Што прыклад ты для ўсіх жанатых?..
Сымон аж заскрыпеў зубамі:
— Каго? Хаўросю? Жабу гэту?!
Айцец! Хай будзе паміж намі —
Другую маю я кабету!
Яе абдымкі, пацалункі
У сэрцы моцна прыжыліся,
Нібы ад Бога падарункі...
Святы айцец зароў: — Заткніся!
Сымон абсеў: — Дык гэта ж споведзь...
Я ж Вам, айцец, як на падносе...
Святар спыніў: — Пра глупства хопіць!
Скажы, што любіш ты Хаўросю!
— Каго? Хаўросю? Гэту язву?!
Хай ліха з печы яе скіне!..
Айцец абсек: — Змяні ты назву
Сваім расказам, грэшны сыне.
Скажы: — Люб-лю! Хаў-ро-сю! Жон-ку!
Адзіную і дарагую!..
— Мне споведзь гэта есць пячонку —
Люблю! Люблю!.. Але другую.
Сымон ускочыў з табурэткі,
Ды і святы айцец завёўся:
— Ды як жа ты, бязбожнік гэткі,
Тайком з чужой жанчынай сплёўся?
Сымон яшчэ вышэй падскочыў,
І заскрыпелі зноў пашчэнкі:
— А сам?! Куды габлюеш ноччу?
Вядома — да чужой сукенкі!..
І раптам тут — прамой наводкай —
Хаўрося з крыкам і з разгону —
Грудзьмі ў сцяну, ў перагародку!
І толькі пыл у твар Сымону!
І толькі трэскі, як асколкі,
І толькі рот паветра ловіць,
І словы жонкі, як іголкі:
— Ану дамоў! Працягнем споведзь!
*
Ад ачышчальнай спавядальні
І аж да хатняга парога
Хаўросін гнеў непрадказальны
Прыгнаў Сымона ледзь жывога.
— Заходзь! — і грозны тон Хаўросі
Спужаў Сымона, як грымоты.
Ён сеў у кут і з лавай зросся,
Скруціўся ўвесь — глядзеў на боты.
— Ну што?! — Хаўрося рукі ў бокі.—
Давай! Выкладвай! Спавядайся!
Чаго маўчыш, надзьмуўшы шчокі?
Працягвай споведзь! He стыдайся!
Язык Сымонаў гнуўся слаба:
— Хаўросечка... ды я гатовы...
— А-а! Я Хаўросечка, не жаба! —
Сымона лупянулі словы.
— Якая жаба? Любка! Краска!..
Але Хаўрося абсякае:
— Пакінь для той лахудры казкі!
Ану выкладвай — хто такая?
Сымон насупіўся, надзьмуўся,
Маўчаў, сядзеў бялей паперы...
І зноў Хаўросін крык пачуўся:
— He скажаш?! Лбом адчыніш дзверы!
Сымон прыкінуў: — Прэч прагоніць —
Там — ні кала, ні гаспадаркі,
Адны вуглы — хай Бог бароніць,
Hі малака табе, ні скваркі...
Сымон усхліпнуў вінавата:
— Хаўроська... гэта... гэта — Туся...
Хаўрося ўголас на ўсю хату:
— О-ёй! Ад смеху задушуся!
Яна ж — аблезлая варона!
Што кот збасцяны без дагляду.
Вось гэта пара для Сымона —
Hі лытак, ні грудзей, ні заду!
І ты мяне?! Мяне, Хаўросю,
Змяніў на тую верхаводку?!
Сымон загаласіў, затросся:
— Давай забудзем гэту плётку!
— Забудзем? Ах ты, валацуга!
Мне што, маліць: кахай, Сымонка!
Я хто тут — жонка ці прыслуга?
Сымон ускочыў: — Жонка! Жонка!..
Хаўрося хоць трымала марку,
А ведала цану мужчыне.
Мужчына правіць гаспадаркай,
Без мужыка — агмень астыне...
Прагнаць Сымона — самагубства,
He трэба гнаць — і слова раніць,
Парну Сымону ў самалюбства...
І вось Хаўрося мужу маніць:
— Калі ўжо споведзь паміж намі,
Дык ведай, што і я не спала,
І я з мужчынскімі штанамі
У шуры-муры пагуляла.
He ты адзін з узнятым носам
Свой гонар грахаводны цешыш...
Сымон зірнуў на жонку скоса,
Прамовіў з недаверам: — Брэшаш!..
— Брашу? Ты ў лес, а тут — Іванка,
Мужчына — не табе раўняцца...
Назаўтра ў хату — шусь Сцяпанка,
І з ім табе не пацягацца...
— Ды як жа ты? — сказаў не строга
Сымон і стаў бялей парошы.—
Ды як жа ты пасля такога
Глядзіш у вочы мне, Хаўроша?
— Я спавядаюся, Сымонка!
Прабач — псую настрой мядовы.
Куды мужык — туды і жонка,
Вось ты — у лес, а я — па дровы!
Сымон раз-пораз хліпаў ціха.
І тут, зусім неспадзявана,
У хату, як на гэта ліха,
Дасужы чорт прыпёр Івана.
Раней Іван у гэту хату
Нагою не ступаў ніколі,
А тут, як кажуць, збэсціў свята,
Прыйшоў, сыпнуў у рану солі.
Сымону ён сваім прыходам
У сэрца накідаў каменняў,
Ды і Хаўрося стала лёдам
Ад слоў сваіх і супадзення.
— Спакой і мір гнязду і птахам!..—
Ніхто не адказаў Івану.—
Ішоў, гляджу — дымок над дахам,
Дай, думаю, у хату гляну...
Іван пакашляў, патаптаўся,
Зняў шапку і на цвік павесіў.
— Цябе, Сымон, не спадзяваўся
Застаць, бо ты — часцей у лесе...
Сымон падскочыў да Івана,
Схапіў за грудзі: — Памаўзуеш!
Спісаў мяне занадта рана,
Знічтожу за Хаўросю! Чуеш?
Іван збялеў, ніяк не ўцяміць,
За што яго таўкуць у грудзі...
— Ты што, Сымон,— пасеяў памяць?
Пры чым тут я? Ратуйце, людзі!..
Сымон зароў: — І ты, прыблуда?!
Бо тут Сцяпан зайшоў нядбайна...
...Хай пакрычаць — спыняць не будзем,
Святая споведзь — гэта тайна.
1987