Распіліся людзі да таго, што кіраўніцтва ўсіх узроўняў вымушана было, як кажуць, наступіць на любімы мазоль «алканаўтам».
Былі абнародаваны дырэктывы, загады, распараджэнні, якія забаранялі распіваць спіртное ў працоўны час, у службовых памяшканнях, а таксама настойліва прапаноўвалася і пасля працы не збірацца больш двух чалавек.
А паколькі не адно пакаленне на генным узроўні прывыкла варганіць «на траіх», забарона балюча ўдарыла па нацыянальнай асаблівасці мужчынскай паловы насельніцтва.
Але для таго і будуюць абарончыя цытадэлі, каб іх бралі хітрасцю...
Алесь патэлефанаваў у суседні кабінет свайму супрацоўніку і сябру:
― Кастусь, сёння пасля працы чакай мяне ля «Гастранома». Папярэдзь і хлопцаў з планавага аддзела.
― Ты што, Алеська, ― пачуўся ў трубцы спалоханы голас Кастуся.― Нас жа пазвальняюць з працы. Я баюся!
Алесь запэўніў:
― Бяспройгрышны варыянт! Усё прадумана да драбніц! Сустракаемся ля крамы!
Алесь лічыўся аўтарытэтам і ў начальства, і ў супрацоўнікаў, таму ягоныя пяць сяброў чакалі ў вызначаным месцы, нервова пазіраючы па баках.
Алесь сабраў з усіх грошы і рашуча ўвайшоў у краму, дзе купіў усё неабходнае для размачывання сухога закону.
― За мной! ― закамандаваў ён, і ўсе баязлівым гуртам падаліся за сваім аўтарытэтам. Было страшнавата, але й цікавасць перапаўняла кроў, таму адрэналіну ў ёй было значна больш, чым самой крыві.
Прайшоўшы адзін квартал, Алесь зноў жа рашуча крутнуў на гарадскія могілкі, дзе адчыніў варотцы агароджы і тут жа, ля помніка, на імправізаваны стол выставіў гарэлку і закусь.
― Вось яна, нейтральная зона! ― усміхнуўся Алесь.― Сюды ні начальства носу ні ткне, ніякія кантралёры. Налівай!
Але Алесь памыляўся. Начальнік аддзела кадраў, як правіла, надзелены асаблівым нюхам і слыхам, нават чуццём.
Не паспелі сябры наліць па другой, як кадравік Нюхновіч непрыкметна з’явіўся на гэтых жа могілках і здаля, з-за другога помніка назіраў за свавольніцтвам падначаленых.
Трэба сказаць, што Нюхновічу Бог даў не толькі нюх і слых, а яшчэ і чалавечнасць. Таму кадравік пачаў дакараць сябе: «памінаюць людзі, а я, як той следчы... Праўда, чуецца смех памінальшчыкаў, але ж жыццё працягваецца ― жывыя павінны жыць».
І ён, гэтак жа непрыкметна, як прыйшоў, пайшоў прэч, каб не перашкаджаць выконваць святы рытуал.
На наступны дзень Алесь зноў патэлефанаваў у суседні кабінет:
― Ну як, Кастусь, сёння паўторым?
У трубцы пачулася бадзёрае:
― Ніякіх сумненняў! Збіраемся ў той жа час і на тым месцы.
На могілках Алесь прапанаваў:
― Не будзем дакучаць аднаму нябожчыку, хадзем да другога.― І памінальшчыкі ўладкаваліся за другой агароджай, ля другога помніка.
Падначаленыя Нюхновіча не ведалі, што ён памятае і такі ленінскі прынцып, як «давярай, але правярай». Таму кадравік зноў непрыкметна назіраў за вясёлай кампаніяй і здзіўляўся: «Чаму гэта яны сёння памінаюць другую душу?»
Ён падкраўся бліжэй і нават пачаў сёе-тое чуць.
Смеху сёння было значна больш, чым учора.
Вось нейкія людзі прайшлі побач з яго падначаленымі і смех спыніўся, пачулася:
― Пухам зямля будзь нашаму дарагому Ігнату!
― Спі спакойна, наш дарагі дружа!..
Нюхновіч зноў, як і ўчора, хацеў падацца прэч, але «ленінскі прынцып» спыніў яго: «Дачакаюся заканчэння, усё высветлю і праверу».
І ён пайшоў апошнім з тых могілак, наведаўшы перад адыходам тую магілу, якую «аплакваў» Алесь з сябрамі. Якое ж было здзіўленне, калі ён на помніку прачытаў, што ў зямлі пакоіцца не «дарагі сябар Ігнат», а нейкая Агаф’я, пражыўшая на гэтым свеце 89 гадоў, і пахаваная даўным-даўно, бо гарадскія могілкі, колькі ён памятае, былі закрытымі для пахавання.
― О-о, прайдзісветы! ― зашаптаў Нюхновіч.― Ну я вас заўтра памяну!
Назаўтра начальнік аддзела кадраў запрасіў да сябе Алеся.
Алесь узрадаваўся, бо быў на добрым уліку ў кіраўніцтва і чакаў павышэння. Алесь не стрымаўся і патэлефанаваў свайму сябру:
― Трымайся, Кастусь, за неба! Іду да «Нюхалкі», лічы, што сёння будзем абмываць маю новую пасаду!
Прывітаўшыся, Алесь стаў ля парога начальніцкага кабінета і чакаў, што той запросіць яго сесці ці ўвогуле кінецца насустрач, але Нюхновіч разглядаў нейкія паперы і не звяртаў увагі на наведвальніка.
Алесь кашлянуў.
Нюхновіч падняў вочы і запытаўся:
― Скажыце, хто ў вас пахаваны з родных, блізкіх ці сяброў на гарадскіх могілках?
Алеся нібы лупянулі калом па галаве. Ён ажно прысеў ад нечаканасці. Ды і раней Нюхновіч звяртаўся да яго на «ты», а сёння...
― Ну дык хто? ― паўтарыў пытанне кадравік.
Алесь адчуў нядобрае, таму адказаў туманна:
― Многія...
― А ўчора вы каго паміналі? ― зноў лупянула, нібы калом па галаве пытанне.
― Учора?..― Алесь пачаў успамінаць, якое імя яны называлі.― Учора мы паміналі майго роднага дзядзьку Ігната... Памёр, бедны, у маладым узросце...
Нюхновіч, чаго не жадаў цяпер Алесь, устаў з-за стала і падышоў да яго:
― Дык вось, сынок... Схадзі сёння на тую магілу адзін, памяні тую старую жанчыну і папрасі ў яе прабачэння. Абяцаю, што сачыць за табой не буду ― за табой будзе сачыць тваё сумленне.
Алесь выскачыў ад кадравіка, як абліты варам. Ля дзвярэй яго кабінета стаяў узрушаны Кастусь.
― Ну, абмываем тваю новую пасаду?
Алесь сумна зазірнуў сябру ў вочы і ціха прамовіў:
― Буду... але не абмываць, а адмываць сваё сумленне.