На ўсё адказ шукаю я адчайна,
Куды ні глянь — сядзіць на тайне тайна,
Ды зверху новай тайнай паганяе —
І гэта ўсё хвалюе і натхняе.
Таўкуцца дні з начамі, нібы мошкі,
І ўжо не разумееш ані крошкі:
Ці ты прысніў дзівосныя праявы?
Ці сапраўды былі такія справы?
Сярод шматлікіх таямніц-загадак
Быў незвычайны і са мной выпадак,
А можа і прыснілася начамі?..
Я лепей раскажу — мяркуйце самі.
*
Нарэшце я ўзляцеў на творчай хвалі —
Мяне ў Саюз пісьменнікаў прымалі!
Павёў свайго Пегаса я на Раду,
Каб паказаць і спераду і ззаду.
А паказаць было каму, бо ў зале —
Пісьменнікаў, як п’яніц на вакзале.
І кожны з іх — гурбяк, не лыкам шыты,
І кожны класік — самы знакаміты,
У кожнага пад шапкай — не даўбені...
Я ледзь стаю, затрэсліся калені,
Баюся, што засядзе ў горле слова.
Пачаў і мой Пегас дрыжаць нервова —
Яму б на волю, даць прастору марам,
А тут — курцы і цягне перагарам.
Ды што рабіць?
Відаць, у кожным часе
Пакутуюць Тарасы на Парнасе...
*
Старшынствуючы паглядзеў наўкола:
— А гэта што з табою за жывёла?
А-а! Гэта, пэўна, птушка — бачу крылы,
Хоць галава і хвост, як у кабылы.
Другі — сівы, задумлівы, высокі,
Прамармытаў, надзьмуўшы важна шчокі:
— Падумаеш, здзівіў!
Знайшоў істоту!
Я на такой пагойсаў у ахвоту.
У нашым жа раёне, у Лагойскім,
Вось гэтая істота стала свойскай —
На ёй сяляне возяць гной і дровы...
Тут хтосьці крыкнуў:
— Пень ты безгаловы!
Ты ж праціраў штаны на дохлай клячы,
А мы тут прыгажосць такую бачым!
Але сівы прыўзняў густыя бровы
І агрызнуўся:
— Сам ты безгаловы!
Ты папракнуў мяне канём бязродным,
Але й на клячы можна стаць народным.
Наступны з «гурбякоў» — паэт Кічлівы —
Праз губы праслінявіў ганарліва,
Узняўшы рукі плаўна, як паненка:
— А я і без каня, як Еўтушэнка!
Як Вазнясенскі, я стаю на сцэне!
Бо я даўно, ад нараджэння, геній!
Зноў крыкнулі:
— He трэба самазванцаў!
Тумань мазгі ты жонцы ці каханцы,
А мы сабаку з’елі без прыправы,
Хоць дзве адразу не займалі лавы...
— Калегі! Ціха! — Бражкін просіць слова.—
Ну хоць бы растлумачыў хто талкова,
Што за стварэнне?
Што за звер чартоўскі?..
Гляджу — устаў вядомы ўсім Гархоўскі:
— Каго я бачу — вучняў першакласа?
Вы што, сябры? He бачылі Пегаса?
Дык вось чаму буяюць рыфмаплёты!
Часцей падзенні — і радзей узлёты,
Часцей таптанні — і радзей разбегі...
Забранзавелі.
Сорамна, калегі!..
Ускочыў Цыс — паэт таленавіты,
Які не раз і ні за што быў «біты»:
— Ды тут, у зале гэтай ганарыстай,
Палова пела песні камуністам,
А потым дружна гэтая ж палова
Гарланіла:
«Ура! Перабудова!»
Былі ў ЦК, а сёння ў дэмакратах —
Па ветры жвава круцяцца на пятах...
— Заткні сваё хлябала, хрэн пярчоны! —
Імгненна агрызнуўся Беззаконны.
Старшынствуючы абсякае кпіны
І лупіць кулаком каля графіна:
— Ды хопіць абмываць чужыя пяты!
Навошта ж мы выносім смецце з хаты?
А ты, брат Цыс, хоць малады, ды ранні,
У нас чарга па прэміі і званні —
І прыкусі язык...
А Цыс сярдзіта:
— Так... Тут стаіць для выбраных карыта...
Чарга. Заслугі — словы ўсе пустыя,
Вядома ўсім — рука руку тут мые...
Гархоўскі кажа:
— Мы тут заначуем!
Вось кандыдат — давайце абмяркуем,
Ды падтрымаем рыфму маладую,
Ды павіншуем...
Я — рэкамендую!
Пачуўся голас:
— Ён мне падазроны!
І нос нятворчы нейкі — не чырвоны,
І пад вачамі не «мяхі», а гладка —
Тут асцярога трэба і аглядка...
Наступны голас адазваўся строга:
— Я цалкам згодзен: трэба асцярога!
Ёсць важкая прычына для адказу —
Я, як і кожны, з ім не піў ні разу...
Устаў чырвонатвары і лупаты
Паэт, які назваўся Плагіятам.
Абраў ён гэткі псеўданім дзівосны,
Каб прыбяліць булён свой творчы посны.
І вось гаворыць гэты твар чырвоны:
— Ну што вы наляцелі, як вароны?
Няхай дастане і пакажа з сумкі,
Магчыма, памякчэюць нашы думкі.
— Дастань!
— Дастань! — крычаць наперагонкі.
І я дастаў... пацёрты сшытак тонкі,
Хацеў пачаць чытаць у хваляванні,
Ды Плагіят спыняе:
— Кінь старанні!
Хапае ў нас свайго дабра такога —
He тое ты дастаў!
Пабойся Бога!
І падказаў мне Плагіят ахвотней:
— Ты выцягні што-небудзь... паістотней!
Тут я зачырванеўся і прызнаўся:
— Я да паэм пакуль не дакранаўся,
Таму істотней вершаў — анічога...
Зноў крык і гвалт:
— Ды трэба гнаць такога!
— У нас даўно у горле перасохла!
— Ды каб твая жывёліна падохла!
— Малакасос!
— Такому мала веры!..
З Пегасам падаліся мы за дзверы,
Далей ад залы, дзе гучаць праклёны.
Бывай, Саюз!
Бывай, Парнас хвалёны!
*
Загадка коле, нібы цвік з абцаса:
Няўжо я сапраўды зляцеў з Парнаса,
Бо не ў цане на тым Парнасе слоўкі,
Бо той Парнас распаўся на групоўкі,
І невядома, што там верхаводзіць?..
Ды не!
Жыццё такога не народзіць!
Хутчэй за ўсё, прысніў я сон жахлівы —
І зноў ажыў спакой мой палахлівы.
1995