Раптоўна стала ціха на Зямлі,
Спыніліся і справы, і забавы.
Тэлеканалы працу пачалі
He, як заўжды, а з экстрэннай аб’явы.
Здавалася, што й сам тэлеэкран
За кожным словам плакаў непрыкметна:
«Пайшоў з жыцця апошні ветэран
Жахлівай той вайны — Другой сусветнай...»
Хто? Дзе? Калі? Якой дзяржавы сын? —
У кожным сэрцы трапяталі словы.
Як прозвішча? Няўжо ён быў адзін?..
А ў слове «быў» — заўсёды сэнс суровы.
He стала перможцы... І Зямля
Застыла ў нейкім сне зачараваным,
Як быццам жыць збіралася з нуля,
Расстаўшыся з апошнім ветэранам.
Свет аб’яднаўся гэтай навіной
І з болем зразумеў маштабы бедства —
Так, быў ён сынам, толькі не адной
Дзяржавы — сынам чалавецтва.
...Каб не патухла памяці святло,
У будучыню зазірнуць не шкодзіць.
Было гэта... у невядомым годзе,
Дакладней, будзе... Лепш бы не было.
*
Свет новы нараджаў у сэрцы кожным
Далёкі сорак пяты, пераможны.
Трыумфаваў і плакаў сорак пяты
Ад перамогі і вялікай страты.
І хоць святло і цень ляглі на шалі,
Усенародна свята адзначалі.
І радавацца ад чаго было —
Павержана бязлітаснае зло.
Ідзе жыццё рытмічна й арытмічна,
А гэты дзень святкуюць гістарычна,
Вялікі дзень Вялікай Перамогі —
He зарастаюць памяці дарогі.
Вайна далёка, у мінулым дзесьці,
І з кожным годам ветэранаў шэсці
Мацней сумленным людзям сэрцы грэюць,
Ды толькі шэсцяў тых рады радзеюць,
Як пасля доўгай той вайны праклятай,
З якой не ўсе вярнуліся дахаты.
Звані, Сусвет, няспыннымі званамі —
Ўсё меней ветэранаў паміж намі,
Ідуць яны ў апошнюю дарогу,
Свет сірацее — сэрцы б’юць трывогу.
Надыдзе дзень — і нікуды не дзецца,
Калі на ўсёй планеце застанецца
На ўсе народы і на ўсе краіны,
Адзін! Апошні ветэран!
А-дзі-ны!
Ці будзе ён заўважаны, ці не?
Ці чалавецтва гэта праміне
І знікне ён, апошні, непрыкметна,
Як першы паўшы на Другой сусветнай?
А быў ён, першы, на франтах ці ў тыле,
І спіць у першай на вайне магіле...
Як гэта важна ў мітусні штодзённай,
У грамадзе сусветнай шматмільённай
Вялікі подзвіг шанаваць нязменна
І ведаць пераможцаў паіменна,
Бо Перамога — вечная святыня,
Святло яе не згасне, не астыне.
*
О, колькі сонца над зямлёю сёння!
Якое неба — сінява, бяздонне!
Які прастор, размах палёў жытнёвых!
А колькі гарадоў і вёсак новых!
Жывуць тут мірна і працуюць плённа,
Упэўнена, духоўна і натхнёна.
He ганарыцца гэтым немагчыма,
Бо гэта — наша светлая Радзіма!
Паспелі адрадзіцца ўсе і ўсюды —
Парыж даўно ачысціўся ад бруду,
Які зваліўся з ботаў акупантаў,
І зноўку у Парыжа выгляд франта.
І Лондан, дзякуй Богу, не загінуў,
Адбудаваўся з попелу й руінаў,
Змагаўся, як салдат сапраўдны, мужна —
І зноў жывуць тут незалежна, дружна.
— Ура салдату-вызваленцу! Слава!
He стрымлівала радасці Варшава,
І памятала, як ад шчасця плакаў,
Уратаваны ад знішчэння Кракаў...
Напэўна, часта сняць часы ліхія
Адноўленыя Будапешт, Сафія,
І прыгажуні Прага й Браціслава —
І зноў салдату-вызваленцу — слава!
Тады салдату выпала на долю
Любой цаной вярнуць Еўропе волю...
Жывуць так вольна, без ярма на шыі
І ў Беларусі нашай, і ў Расіі,
Ва ўсёй Еўропе і за акіянам —
Паклон за гэта нізкі ветэранам,
Хто, без вагання, смерці выклік кінуў,
І памяць тым, хто на вайне загінуў.
*
Дзень Перамогі крочыць па Зямлі,
Наперадзе — франтавікі сівыя.
І побач з ветэранамі ішлі
Штогод сябры іх, вечна маладыя.
І сёння побач з імі тыя тут,
Каго спаліў вайны смяртэльны подых,
І сёння кветкі й велічны салют
У гонар іхні — і жывых, і мёртвых.
У гонар тых падлеткаў і жанчын,
Хто ў тыле фронту ладзілі падмогу.
Усе тут сёння крочаць — як адзін,
Хто набліжаў святую Перамогу.
Тут сёння, ў гэтым шэсці ўвесь Сусвет.—
Канцлагераў шматлікія ахвяры,
Тут спаленыя крылы светлых мэт,
Забітыя душы юнацкай мары.
У шэсці тут — сумленне ўсіх краін —
Даніна незабыўнай той нягодзе,
І той, апошні, чалавецтва сын,
І страта страт... у невядомым годзе.
Ідуць рады былых франтавікоў,
Хоць засталося іх не вельмі многа.
З паклонам чалавецтва з двух бакоў,
За імі — бессмяротная дарога.
2010