Неяк даўно, у цёмны асенні вечар, давялося мне плыць па панурай сібірскай рацэ. Раптам на павароце ракі, наперадзе, пад цёмнымі гарамі мільгануў агеньчык.
Мільгануў ярка, моцна, зусім блізка...
— Ну, дзякуй богу! — сказаў я з радасцю.— Блізка начлег!
Вясляр павярнуўся, паглядзеў цераз плячо на агонь і зноў апатычна налёг на вёслы.
— Далёка!
Я не паверыў: агеньчык стаяў, выступаючы наперад з няпэўнай цемры. Але вясляр казаў праўду: аказалася, сапраўды далёка.
Уласцівасць гэтых начных агнёў — набліжацца, перамагаючы цемру, і ззяць, і абяцаць, і клікаць сваёй блізкасцю. Здаецца, вось-вось яшчэ два-тры ўдары вяслом — і шлях закончаны... А між тым — далёка!..
І доўга яшчэ мы плылі па цёмнай, як чарніла, рацэ. Цясніны і скалы выплывалі, насоўваліся і адплывалі, застаючыся ззаду і губляючыся, здавалася, у бясконцай далечы, а агеньчык усё стаяў наперадзе, пераліваўся і вабіў — усё гэтак жа блізка і ўсё гэтак жа далёка...
Цяпер мне часта ўспамінаюцца і гэта цёмная рака, зацененая скалістымі гарамі, і гэты жывы агеньчык. Багата агнёў і раней і пасля прываблівалі не аднаго мяне сваёй блізкасцю. Але жыццё цячэ ўсё ў тых жа панурых берагах, а агні яшчэ далёка. І зноў даводзіцца налягаць на вёслы...
Але ўсё-такі... усё-такі наперадзе — агні!..
1900