(Апавяданне старога дзеда)
Як толькі мне хто ўспомніць пра нябожчыка Мікіпара, што жыў у нашай вёсцы, то шкода, крый божа, якая; забыцца не можна: кару, небарака, цяжкую нёс, бо ад каберца не пашчаслівілася жонкай, а после дзеткамі...
Што разумен быў, споркі няма, але і заўзяты; к таму любіў часам і за сябе пастаяць, — трэба толькі залапнуць яго, то ўжо той не рад будзе: пакажа ён, па чым сотня грабянёў!
Нябожчык Мікіпар, працуючы, як вол, цэлы тыдзень, толькі ў нядзелю плечы разгінаў, а каб гэты дзень меў адлічча ад другіх — заходзіў к Ёселю лыкнуць картаплянкі.
Вось тады ніхто не паткніся пярэчыць яму.
Хоць і даўно, праўда, было гэта, калі нашага брата скура ды з дзеркачом знаёмасць вадзіла, але тыя часы як у вачах стаяць, — забыцца нельга, як сягоння помню.
Як Мікіпараў сынок убуяў ужо, то, крый божа, што вытвараў з бацькам, — штодзень лаянка, бойка; ходзячы на жальбу ў воласць, парогі паабівалі... Ідуць ды ідуць: то сын, то бацька, ці то так ужо за звычай мелі, ці затым, што воласць недалёка была.
Прыйшоў неяк я к Мікіпару за віламі, аж чую, што сын з бацькам ужо гутараць патроху. «Ты цяпер разумен за бацькавым каркам! — галёкаў дзед.— З хаты гоніш, ды і дзверы зачыняеш, каб табе мяліца зачынілася! Нічагутка, праўды дакапаюся; табе язык уйму, не будзеш старому напрыкрацца: не дуж я, але найдуцца ў воласці такія, каторыя здужаюць асілка як мае быць, уліюць і навучаць, як старых шанаваць!»
— Мне ўліюць? — пытаўся здзіўлены сын.— За цябе, старога ражна, ды мне будуць скуру дзерці? Не можа быць!
— Будуць ці не будуць, а пажывём — убачым! — казаў дзед.
І так, слова за слова, зайшлі далёка.
Можа, на тым бы і скончылася, аж трэба, як на бяду, зіркастая курыца, узляцеўшы на пераплот, запяяла ва ўсё горла пеўнем дый паляцела ў суседні гарод.
Стары, нічога не кажучы, як апараны, кінуўся з сякерай за курыцай, злавіў яе ды шась сякерай па галаве.
Сын, азвярэўшы, к бацьку:
— Ты нашто курку зарубаў?!
— Як жа, яна пеўнем запяяла, — прах яе забяры!
Але сын не ўтрымаўся: штаўхануў старога ў грудзі, ледзьве стары на нагах устаяў.
— Ты мяне біць? — усхапіўся дзед ды так абухам, абухам у плечы! Сын бацьку поўху, бацька сыну ізноў абухам у плечы... Пазбіваліся да крыві. Каб не ўмяшаліся суседзі, нет ведама, чым бы гэта бойка скончылася.
Бацька, паклаўшы сякеру, гайда ў воласць, а сын — за бацькам.
Нявестка, убачыўшы, што стары далёка ўжо адышоўся, паклікала Сымонку свайго і кажа:
— На табе трохі грошай, там, можа, каму падаткнеш, каб старому рэбрыны палічылі, а сам кіруйся, каб як выкруціцца.
Нет ведама, як там з імі ў воласці абышліся, але доўгі час абодвух не было; нявестка, бачачы, што іх усё яшчэ няма, зацікавілася і пабегла даведацца.
Толькі пачала мінаць Петуховы гароды, як бачыць: бяжыць Сымон, трымаючыся за паясніцу, збялеўшы, як палатно.
— Ну, як жа? Ці выкруціўся? — спыталася жонка.
— Я ўжо выкруціўся, а стары яшчэ выкручваецца! — прамармытаў скрозь слёзы Сымон...