epub
 
падключыць
слоўнікі

Васіль Гадулька

Паэма без назвы

І
ІІ
ІІІ
IV
V
VI
VII


І

 

Пахіснуўся мой дух,

і абрыдла жыццё,

у якім нават двух

родных сэрцаў зліццё

не ратуе ад здрад,

ад няўклюднай маны,

ад знаходак і страт,

ад уласнай віны.

І тады я рашыў:

каб ад болю ўцячы,

кіну ўсё, чым я жыў,

выйду з дому ўначы

і пайду ў белы свет.

Выйду ў цёмную ноч

для чужых неўпрыкмет

хітрых позіркаў воч.

Так хутчэй адбаляць

 

раны сэрца майго,

бо тады мне губляць

больш не будзе чаго

і каго так любіў...

Дзе ён, дом і сям’я?

І ў адчаі зрабіў

так, як вырашыў, я.

 

ІІ

 

Ці то снег, ці то град

біў крупінкамі ў твар.

Крочыў я наўздагад —

прэч ад спрэчак і свар,

ад самога сябе,

ад жыццёвай нуды —

з торбай крыўд на гарбе

і не помніў, куды.

Мне ўсё роўна было,

у які бок ісці.

Зблытаў з цемрай святло

і не знаў, як знайсці

тую мэту, з якой

выбраў я гэты шлях —

там, дзе мост над ракой

на бетонных слупах.

 

ІІІ

І пад ветру выццё

чуў я часам, бы ў сне:

то адстане жыццё,

то дагоніць мяне.

Я то ўперад, то ўбок.

І стаміўся зусім.

А жыццё — ні на крок.

Сам я увесь час аб ім

нёс у сэрцы парыў

і ў дарозе, адзін,

сам з сабой гаварыў.

І гучаў мне ўвушшу

дзіўны голас Яе.

Ён вярэдзіў душу,

блытаў думкі мае.

«Уцякаеш — чаму?

Столькі ў свеце дарог!

Хіба к сэрцу майму

шлях знайсці ты не мог?

Дык вярніся, суцеш.

Хоць калі, праз гады.

Ад мяне не ўцячэш.

Я ў табе назаўжды...»

 

IV

Гэта ты, гэта ты —

боль мой, крык і адчай.

За сабой я масты

ўсе спаліў, выбачай.

Нават попел і той

вецер здзьмуў і разнёс.

Як не здолеў з табой —

сам свой вырашу лёс...

 

V

Зданню ў зрэнках вачэй

паўставаў шэры мост.

Да яго я хутчэй

скіраваўся наўпрост.

Але мост быў не той,

як я думаў спярша.

Той вісеў над ракой,

а пад гэтым — шаша.

Па шашы той плыве

караван легкавых.

І гудзе, і раве,

рэжа сэрца і слых...

Не згадаю, калі

на той мост я ўзышоў.

Толькі ўжо на зямлі

сам я труп свой знайшоў.

Быў скрываўлены ён

і нібыта чужы —

гэткі, быццам спакон

не было ў ім душы.

Зніклі ў ім боль і гнеў.

Апусцела турма...

Мёртвы, я зразумеў

што мяне больш няма.

 

VI

Ды існую ўвесь час

і не ўмею старэць,

як той боль, што ўжо згас,

не прымусіш гарэць.

Стаў відушчым сляпы

лепей слухаць і чуць.

Любых броваў сярпы

ў зман мяне не ўвядуць —

ані ў радасць, ні ў злосць,

бо ўсё бачнае — тлен.

І сама прыгажосць

ста траянскіх Гелен

не прымусіць мяне

ўпасці ў бездань пакут

і скуголіць на дне.

Толькі Боскі прысуд

мае права душу

пакарыць, пакараць...

Я ў яго не прашу

мне мой грэх дараваць.

А што ў целе маім —

мёртвым — сэрца няма,

як ніхто, ты ва ўсім

вінавата сама:

разам з целам яно

на вясковых кладах

пахавана даўно

і распалася ў прах.

Доля горкай віны

ёсць у тым і твая, —

што за грэх твой зямны

пакараны быў я.

 

VII

І хоць бачу цябе

я ў абдымках чужых,

а душу не скрабе,

не ўдарае пад дых

горыч крыўды сляпой:

разумею, каму

ты належыш. Душой —

мне. А целам — яму...

Але ж ён — толькі госць.

Што чужому твая

ўся душы прыгажосць:

ён спакусіць, а я —

целам лёгшы ў зямлю,

чым цябе спакушу?

Толькі тым, што люблю

позірк твой і душу,

бо душа ў ёй мая

адшукала радню.

Ты ўцякла, але я

зноў цябе даганю.

Я прыйду ў твае сны,

калі сэрца не спіць

і ад чараў вясны

ў ім дрыготка шчыміць

памяць нашых былых

незабыўных сустрэч,

тых сустрэч, ад якіх

не ўцячэш ты ўжо прэч.

Я ўвесь час за табой

пазіраю ў цішы

зрокам прывідных мрой

і вачыма душы.


1986-1993

Тэкст падаецца паводле выдання: Гадулька В. Голас: Зборнік / Васіль Гадулька; уклад. Л.М. Галубовіча.- Мн.: Лит. и Искусство, 2004. - 128 с., іл.
Крыніца: скан