Г.С.
Тебе одной плету венок.
С. Ясенін
Сэрца ў цемры дарогу знайшло
і лунае ў бясхмарнай сінечы.
А дагэтуль няўцямна жыло
ў падсвядомым чаканні сустрэчы,
ад якой свой узлёт пачало...
Безліч мар увасобіла ў нечы
гожы твар, палахлівыя плечы,
бляск вачэй праз аконнае шкло...
«Хто ты? Чым так душу ўсхвалявала?
І адкуль тая радасць мая?»
Першай кветкай пад спеў ручая,
першым громам вясна мне гукала:
«Як адкуль? Гэта ж мара твая
сярод зорак сваю адшукала».
Сярод зорак сваю адшукала —
так я потым санет свой пачаў,
а тады ўсхвалявана маўчаў —
слухаў: ты ў маім сэрцы — світала.
Шкадаваў, што так выпала мала
для знаёмства хвілін і падстаў...
Нават — хто ты, адкуль — не спытаў,
сэрца ж сэрца адразу пазнала.
І хоць варта прадбачыць было:
крыжам лягуць, разыдуцца сцежкі —
зерне радасці ўсё ж прарасло,
і сумненняў развеяла рэшткі
шчырасць позірку, шчодрасць усмешкі.
Дзякуй, дзякуй табе за святло.
Дзякуй, дзякуй табе за святло
і ў душы і ў няўтульным Сусвеце...
За ўсё лепшае тое на свеце,
што было і чаго не было.
І хоць сэрца спачатку ў сакрэце
ад цябе свой настрой берагло,
не сляпое — усё ж не магло
не заўважыць, што ёсць нехта трэці —
шчаслівейшы; яму, а не мне
ты ўжо ўсё, што магла, абяцала,
і што сам я па ўласнай віне
плыў кудысьці, бы ў казачным сне,
а надзея той сон вартавала
і ў адчаі душу сагравала.
Што ў адчаі душу сагравала?
Мо ўсяго толькі ўсмешка адна?..
А між тым прад вачыма сцяна
непазбежнасці раптам паўстала.
Ці то з сэрцам знарок жартавала
чараўніца пачуццяў вясна?
Ці не ў час завітала яна?
У прыродзе такое бывала:
калі восень на кожным лісце
ўжо аўтографы ўсім раздавала,
раптам яблыня зноў зацвітала —
вяне ліст, а яна ўсё цвіце,
покуль вецер той цвет не змяце
дзён мінулых лістотай апалай.
Дзён мінулых лістотай апалай
не прыкідае час тых падзей,
што запалі мне ў сэрца трывала
разам з крыўдай — атрутай надзей.
Прыкмячаў: з цягам часу радзей
і ўсё менш мне ў жыцці шанцавала,
і баяўся пачуць ад людзей:
«Лёс жыцця яго склаўся няўдала...»
Покуль ваша вяселле гуло,
я з самотай заручыны справіў.
Выпіў з ёй. Свет мяне не цікавіў —
пачуццё адзіноты гняло...
Лёс апошнюю кропку паставіў...
Золкім снегам шляхі замяло...
Золкім снегам шляхі замяло.
Доўга ў сэрцы ўладарыла сцюжа.
Спрабаваў я разблытаць сіло;
раіў сам сабе: мудрым будзь, дружа,
не твая гэта белая ружа....
І патроху ў душы пачало
праясняцца. Лёс хмурыў чало,
ды нядоўга і ціснуў не дужа,
а сустрэліся — зноў усплыло
перажытае. Зноў на паверхні,
што хмяліла, а потым гняло,
прагучала: «Прабач» і «Павер мне...»
Зерне радасці — кволае зерне,
але ў сэрцы ізноў ажыло.
Але ў сэрцы ізноў ажыло —
нагадала самотнаму, хто я —
шчасце ў думках быць побач з табою
аднавіла і пераўзышло
ўсе мае спадзяванні. Без бою
за былое рэванш узяло.
Забуяла ў душы, зацвіло —
ты ўзышла ў ёй нязгаснай зарою.
Сам я з сэрца таму толькі змог
вырваць крыўды смяротнае джала,
што ты сціпласць майго ашчаджала
пачуцця — каб не зблытаць дарог,
каб я чыстымі ў сэрцы збярог
зорных мар і ўспамінаў нямала.
Зорных мар і ўспамінаў нямала
застаецца ў душы назаўжды.
Іх мне ў дні адзіноты хапала.
Іх, як скарб, я нясу праз гады
мо таму, што ты мне спачувала,
калі чэз я ў палоне бяды —
можа, ты мне ў самоце тады
гэтым самым душу ратавала
і знайшла ў маім сэрцы жытло.
І калі я адзін сярод ночы —
лёс кахання майго — не сірочы:
хай два жыцці ў адно не звяло —
ды яно прасвятліла мне вочы,
рэшткі крыўды распаліся ў тло.
Рэшткі крыўды распаліся ў тло.
Веру яве, якая не гіне.
Гэта значыць, каханне было,
ёсць, і будзе, і нас не пакіне,
будзе кветкай цвісці ва ўспаміне.
Можа, возьме яшчэ пад крыло...
Калі ў хвалях раз’юшанай плыні
злосна выла, гудзела, раўло,
калі човен мой вабіла дно,
калі плыў без руля і матора
і варожым здавалася мора,
над якім нават зор не відно —
зноў вярталася у думкі яно,
і святлеў далягляд і прастора.
Пасвятлеў далягляд, і прастора
неабсяжнасцю радуе зрок...
Бачу — сэрцам — той дзень і той горад,
дзе спаткаў я цябе незнарок.
Твой ад’езд... Твой няўпэўнены крок...
Ціхі сум у вачах і пакора...
Еднасць душ, і ні кроплі дакору...
Расхінаючы ранішні змрок,
твой цягнік выплыў з-за семафора...
Вобраз твой — Маці Боскай абраз —
неўміручы — не счэз і не згас,
ува мне ён такі ж, як і ўчора,
і здалёк — праз адлегласць і час —
усміхаецца мне ясназора.
Усміхаецца мне ясназора
незадымлены мой далягляд.
На раўніне жыцця кожны ўзгорак
непаўторнасцю лашчыць пагляд.
Не хачу я шукаць сярод зорак
іншай роднай душы — наўздагад:
хісткіх кладак і прывідаў шмат
тоіць цемрай прасмолены морак...
Тут заўжды, побач з сэрцам, каханне —
кожны дотык праменіць святло.
Неўпрыкмет іншы змест набыло
і сапраўдны свой сэнс існаванне,
і на схіле жыцця, як світанне,
пачуццё замірэння прыйшло.
Пачуццё замірэння прыйшло
з цэлым светам, з людзьмі, з гэтым лёсам.
Без яго мяне ўраз апякло,
а цяпер хоць на вогнішча босы.
Што мне з ім небяспечныя плёсы!
Я вяслую ўсім бурам назло!
Хай глядзяць, хай зайздросцяць нябёсы:
я надзейнае маю вясло!
Хай мне будзе мой вопыт апорай.
Ці ж я сёння дазволю сабе
над мінулым схіляцца ў журбе,
як ратай над няўдалай разорай?
Ноч — я ў думках лячу да цябе,
і не страшны мне цемра і гора.
І не страшны мне цемра і гора,
і няўзнак мне, што мала сяброў.
Ёсць святло і ў імгле вечароў:
б’е фантанам на захадзе ўгору —
пырскі сыплюцца ў нетры бароў —
апаўдня цень хаваецца ў норы,
а ўначы свецяць месяц і зоры —
што ім прывідны бляск ліхтароў!
І нязгасны твой вобраз — як сонца,
што ў захмараным сэрцы ўзышло...
І, хоць болем наскрозь працяло
і ўявілася цемра бясконцай, —
носьбіт сонца, яго абаронца, —
сэрца знойдзе і ў цемры святло.
Сэрца знойдзе і ў цемры святло.
Прыгадай, калі смутак нахлыне —
не адна ты ў жыццёвай пустыні...
І, хоць рэха тых дзён адгуло, —
тут, у сэрцы, дагэтуль не стыне
слоў тваіх развітальных цяпло...
Як ні гне нас адвечнае зло —
сэрца сэрца ў бядзе не адрыне.
Свет яшчэ не дарэшты сапсуты.
Перажытае плён свой дало —
каб нікому не крыўдна было,
каб заўжды быў твой голас пачуты,
каб, да зор ідучы праз пакуты,
сэрца ў цемры дарогу знайшло.
Сэрца ў цемры дарогу знайшло —
Сярод зорак сваю адшукала.
Дзякуй, дзякуй табе за святло,
што ў адчаі душу сагравала.
Дзён мінулых лістотай апалай,
золкім снегам шляхі замяло,
але ў сэрцы ізноў ажыло
зорных мар і ўспамінаў нямала.
Рэшткі крыўды распаліся ў тло,
пасвятлеў далягляд, і прастора
усміхаецца мне ясназора.
Пачуццё замірэння прыйшло.
І не страшны мне цемра і гора —
сэрца знойдзе і ў цемры святло.