epub
 
падключыць
слоўнікі

Вісарыён Гарбук

Дакладней самога пашпарта

 

Прачытаў жанчыне немаладога веку з маладой цікаўнасцю ў вачах і з задзірынкай у характары апавяданне, якое толькі што напісалася. Пільна сачыў за выразам яе твару, за кожным рухам. Лавіў кожнае слоўца. Часам паслухаеш такія заўвагі — і нібы з цікавым літаратурным крытыкам пагутарыш.

— І назва дрэнная і апавядаеш пра абы-каго,— кажа мая слухачка пасля некаторага роздуму.

— Чаму?

— Табе палюбілася абразлівае слова? — іранічна пытаецца яна.— Нават у назву ўставіў! Іншага не знайшоў? Чысцейшага, гладзейшага?

— Не маё гэта слова, Марыя Пятроўна, а той, пра якую пішу.

— Узяў бы і выкінуў або замяніў.

— У мяне такога права няма, каб падробкамі займацца. Яно ж для яе прывычнае, неаддзельнае.

Суседка засмяялася.

— Сам пішаш, а не можаш! Так я і паверыла. Скажы шчыра — не хочаш... І нейкае імя недарэчнае выдумаў, ды яшчэ да нашага звычайнага бацькоўскага прычапіў. Ты думаеш, чым закавырысцей, тым лепш?

— Вось ужо ў гэтым граху я зусім невінаваты. Бацькі далі гэтай дзяўчыне такое імя. І выхавалі адпаведна...

— За чужыя спіны хаваешся! І слоўца пра іх у цябе нідзе не кінута.

— Дарагая Марыя Пятроўна! Няўжо сапраўды вы думалі, што мне гэтае імя спадабалася?

— Змяніў бы на прывычнае. Гэта ж не пашпарт.

— Слушна кажаце. З самага пачатку і даў я гэтай задзіры звычайнае імя. Дык яна адразу ж запярэчыла, нават абурылася. «Я вам не якое там звычайнае дзяўчо!» Як жа я мог ісці насуперак?

Суседка ўсміхнулася.

— Гаварыў: само за адзін сённяшні ранак усё гэта прыдумалася. З жыцця адну маленечкую зачэпачку ўзяў.

Я паказаў Марыі Пятроўне стос чарнавікоў.

— Бачыце, колькі ўжо пра гэтую асобу пісана і перапісана.

— За сённяшні ранак? — не паверыла суседка.

— А што рабіць? Дзесяць гадоў мінула, як я за гэтую зачэпку зачапіўся. Усе гады яна мяне, праклятая, непакоіла. Сон часам адбірала. І гэты стос — толькі пачатак.

— Пісаў бы пра паважаных людзей. І табе б спакойней. І слухаць было б прыемна.

Я уздыхнуў.

— Яно ж хочацца, але не заўсёды можацца.

— І то праўда,— згадзілася Марыя Пятроўна.

— Дзякуў за спагаду!

— Няўжо гэтая дробязь так доўга тваю памяць мазоліла? — здзівілася субяседніца.

— У тым і бяда мая, а можа, і шчасце,— кажу я.— Нештачка нейкае было, а апавядання няма і няма. А я адчуваю: павінна быць! Вось і непакоіўся прыдумкамі. Каб яны праўдзівей сапраўдашняй праўды зрабіліся. Дакладней самога пашпарта.

1973

 


1973

Тэкст падаецца паводле выдання: Гарбук В.С. Горад без папугайчыкаў: Выбр. творы. [Для сярэд. шк. Узросту / Аўт. уступ. артыкула А. Васілевіч; Маст. В. Губараў]. – Мінск, Юнацтва, 1983.— 239 с., іл.
Крыніца: скан