epub
 
падключыць
слоўнікі

Восіп Мандэльштам

Вершы

* * *

 

Маё жыцьцё сухое

Агонь амаль даеў,

Ня каменю затое,

А дрэву ўзношу сьпеў.

 

І лёгка ўсё і груба.

І з аднаго бруска

І сарцавіна дуба,

І вёслы рыбака.

 

Мясіце палям плечы,

Крычыце, малаткі,

Пра рай драўляны - рэчы

Там лёгкія такі.

 

 

* * *

 

Ні пра што ня трэба гаварыць,

І ня варта хоць чаму вучыць,

 

І самоце верыць, як сьпярша,

Цёмная зьвярыная душа:

 

Хоць чаму ня хоча навучыць,

І зусім ня ўмее гаварыць.

 

Маладым дэльфінам па вірах

У Сусьвеце сівым гоніць страх.

 

 

* * *

 

У імжы гукам гулкі прытулак.

Лес прагнаў вечны страх за красу.

Лёгкі крыж свой самотных прагулак

Я пакорліва зноў панясу.

 

Зноўку да раўнадушнай айчыны

Узьляціць дзікай качкай папрок, -

І да змроку жыцьця я прычынны,

Дзе самотнае ўсё як знарок!

 

Грымнуў стрэл. Над азёрцам спакойным

Крылы качак цяжэй ад смалы,

І быцьцём зьлюстраваным падвойным

Адурманены соснаў ствалы.

 

Неба дзіўнае з водсьветам цьмяным -

Боль, сусьвету стуманены боль -

О, дазволь быць таксама туманным

І цябе не кахаць мне дазволь!

 

 

* * *

 

О неба, ты мне будзеш сьніцца звонка!

Ня можа быць, каб ты асьлепла зблізку,

І дзень згарэў, як белая старонка:

Панюшка дыму і панюшка прыску!

 

 

* * *

 

Няхай імёны пышных гарадоў

Слых лашчаць значнасьцю ў зьнікомай мэце.

Ня горад Рым жыве сярод вякоў,

А месца чалавекава ў сусьвеце.

 

Ім авалодаць тужацца цары,

Апраўдваць войны сьвятары гатовы,

А безь яго, як тыя сьмецьця сховы,

Нікчэмныя палацы й алтары.

 

 

* * *

 

Сёстры - грузь і пяшчота, аднальковыя вашы прыкметы.

Медуніцы і восы прагна ружу сьцяжэлую ссуць.

Чалавек памірае. Пясок астывае нагрэты,

І ўчарашняе сонца на чорных насілках нясуць.

Ах, пяшчотныя сеткі і важкія соты!

Камень зрушыць лягчэй, чым імя тваё паўтарыць.

Анічога ў мяне акрамя аднае турботы, -

Залатое турботы, як часу паклажу збыць.

 

П'ю паветра змутнелае, як цёмныя воды нядужы.

Плугам час узараны, і ружа зямлёю была.

У марудным вадазвароце цяжкія, пяшчотныя ружы,

Ружу грузь і пяшчоту ў двайныя вянкі запляла.

 

 

* * *

 

Праз ноч шахраяў грэла сварка -

Ў шынку гулялі ў даміно.

Прыйшла зь яечняю шынкарка;

Манахі выпілі віно.

 

На вежы ўзьеліся пачвары,

Чый вышчарам страшнейшы рот?

А ўраньні казанік паджары

Ў палаткі заклікаў народ.

 

На рынку звадзяцца сабакі,

Мянялы ляскае замок.

У вечнасьці крадзе ўсялякі,

А вечнасьць - як марскі пясок.

 

Яго губляюць панарады -

Ён не трымаецца ў мяхах.

І пра начлег, яму ня рады,

Адну лухту нясе манах.

 

 

* * *

 

Забыўся слова зноў, што я хацеў сказаць.

Сьляпая ластаўка пад ценяў столь прыб'ецца,

На крылах зрэзаных, з празрыстымі гуляць.

Узрушанасьцю сьпеў начны пяецца.

 

Ня чутна птушак. Цьмян як сам ня свой.

Табун сьвітае грывамі шаўкова.

Пусты чаўнок плыве ў траве сухой.

Між конікаў прытомнасьць траціць слова.

 

І ледзь расьце, як храм, на злосьць бядзе,

То раптам здасца звар'яцелай Антыгонай,

То ў ногі мёртвай ластаўкай падзе,

З стыгійскай ласкай і галінкаю зялёнай.

 

Відушчых пальцаў сорам ня вярнуць мане

І выпуклую радасьць пазнаваньня.

Рыданьне аанідаў страшна мне

І водзван, і туман, і зьзяньне!

 

Ва ўладзе сьмертных і кахаць, і пазнаваць,

Для іх і гук у ксты пральецца,

Ды я забыўся, што хачу сказаць, -

Душа пад ценяў столь бясплотная прыб'ецца.

 

Празрыстае ўсё не аб тым цьвярдзіць,

Бо ластаўка, сяброўка, Антыгона...

А на губах, як чорны лёд, гарыць

Стыгійскага прыпамінаньне звону.

 

 

* * *

 

Калі з ударамі ўдар сустракаецца,

І нада мною, як кон,

Забыўшы стому, маятнік гайдаецца,

І хоча быць мне лёсам ён,

 

Сьпяшаецца, і груба супакоіцца,

І выпадзе верацяно, -

І немагчыма ўбачыцца, дамовіцца,

І не ўхіліцца ўсё адно.

 

Узоры вострыя пераплятаюцца,

І, ўсё шпарчэй, імпэтней зноў,

Атручаныя дроцікі ўзьвіваюцца

Ў руках адважных дзікуноў...



Пераклад: Рыгор Барадулін
Крыніца: Наша Ніва