гіпнатычная дынастыя ў часы бескаралеўя
"крыжы ляпіў зь сьліны і пылу"
"як цяжка прашаптаць тваё імя"
1.
галавою на поўдзень
і полымя сьвечкі
пралізала да дзірак нябёсы
можа быць, гэтай ноччу
зь берагоў выйдзе ціхі ставок
можа быць, твой цягнік
акуратна зашытыя вусны
прарэжа стралой зь ясна-чорнага шкла
у марыве руху
вар'яты-вятры
у далікатных ружовых маланках
мокрым шоўкам пасмаў густых
абвілі стогадовыя ліпы
недзе бразнулі дзьверы
2.
гэты шал
кабыліца блакітнае масьці
сабрала дзяцей
ускормленых чыстай вадою
гэты вецер
адно толькі бог са сталёваю грывай
і тварык маркотныпавешанага на шыбе
дарогі
хутчэй у адно, каб сагрэцца
і маскай з пагрозьлівых пырскаў
цемра прыліпла да сьценаў
ты
абудзі мяне там
у сярэдзіне буры
дзе пальцаў чульлівых квітнеюць
ракавінкі
3.
непачатыя сны
ва ўлоньні кішэні
у правале, каханы, ў правале вачэй
ападаюць шкарлатныя локаны
ці спружыніць сядло
ці ў цэбары цёмным
калыша тапельцаў вада –
не хапае для яблыка рота
паўп'янай санатай
валькірыя цемры
рызмыла мае берагі –
(некалі зьвітыя гнёзды).
каб суцішыць свой боль
я глытаю жалеза
салёных стылетаў –
можа быць, гэта вусны твае
на ключыцах
прысяга дрыжыць
і вось-вось сасьлізьне. Затрымайся
гэта часу пячоры і там мы сустрэнемся
4.
я напішу табе ў край
куды лісты не прыходзяць
чужаніца
крывая сьцяблінка ліловае буры
свае карані запусьціла ў нашыя рукі
наўкола бяззубых муроў гарадзкіх.
я прыйду да цябе
бо рунічным трызубцам
штурхае віхура
у кола чарнічных абдоймаў тваіх.
страшны крык закаханае птушкі
падыме і мёртвых
толькі я і паловы табе не аддам
бо глыбей ўжо няма куды падаць
я зьмяняю свае ягуаравы плямы
і ўспыхнула стосам
папераў
мая інквізыцыя,
дружа
Маё сэрца ў далёкім полі
пакацілася сонца ў цемрадзь
мела сьмерць мне праклён злагодзіць
а злагодзіў маленькі сокал
мае коні стрыгуць вушамі
як блюзьнерыла ў скронях горыч
мая помста чакала часу
мела сьмерць мне праклён злагодзіць
не ў пару наляцела сьцюжа
і ваўкі чалавечай мовай
на вячэру прасілі шчыра
ў адну ноч перасох калодзеж…
Урасталі ў зямлю дзядзінцы
у касьцях нылі косьці продкаў
і укленчыў нам Бог у душах —
змоўкла вера ў глухіх балотах
рудазолатам гасьлі пёркі
ў сьветлым храме захода сонца
усьміхнуліся плачкі; мроіў
вольны дух аб далёкіх войнах
Хто адное крыві са мною —
галасіў над маёй жалобай
мела сьмерць мне праклён злагодзіць
а злагодзіў маленькі сокал
***
там, дзе чуваць абцасы цішыні
там, дзе шыпіць і пеніцца маўчаньне
у горадзе, дзе я замест цябе
ўсплываюць словы з трэснутага дна
вачэй, бы бурбалкі з азяблых лужын
у кожным выдыху хаваючы армаду
узрывам сьмеху з залатым брывом
затопленую. За праклятай тройчы
недаравальна зграбнай камяніцай
каханьне шклісты небасхіл камечыць
размочвае крывёю твае сьлёзы
Бо шулерам была твая вясна
счарнела кроў да чэрвеньскай задухі
і Божа барані цябе успомніць
што я — твая чаканая сястра
Разарваны надвое штандар сваім целам
пакрываў майго мужа — дзе гойсала сьмерць, дзе ільняны
сьмех панаваў, гадаваў у выбоінах раны!
І атрутаю чорнай пляваліся кветкі
сіняпёрыя воі пад гору нясьлі дамавіны
ні крывінкі у жылах, нібыта ў сухіх чарацінах
Як разьятраны Жах падымаў свае хеўры насустрач —
Бог з табою! — званам пакалечаных сэрцаў
са зьнявераных рук высьлізгалі вужакавы лейцы
Ноч за локці трымала, раскідвала мёртвых
гострай дзюбай, у пасаг сабе поўню шукала
ротам хлынула кроў — але і крыві бракавала
О, Літва, міла маці, за дымнаю смагай
ён, канаючы, сьпелых нябёсаў ня бачыў
далягляд мой сірочы — каханьнем і плачам…
***
на доўгую дарогу ў сьветлы
Ерусалім. Не у бажніцу,
сьпякотай скрыўленыя хаткі.
Павекі зелянелі морам.
Авэсаломавы праклёны
яшчэ блукалі у галінах
трубілі рэхам ўсіх паўстаньняў.
Шаўковых восьлікаў чародкі
яшчэ дрымалі ля парогаў…
Хто б вытрымаў такіх пакутаў
цяжар аглухлы? — трызьніў голас:
— Аддай мне гэты чорны горад,
аддай — нікому не пад сілу
раскрыць мой тайнапіс… Тры словы —
паклон зямны да брукаванкі…
Калі я не прачнуся ўчора
дзе вецер выдзімае сьлёзы
сьвісьцячы боль праз край далёкі —
не адпускай мяне ніколі
Гарачы верас
ірляндзкі
сэтэр
хрыбтом ацірае сонца
Н.П.І.
"Валадар і прыхільнік каліграфічнага почырку, ён сачыў, як на шэра-сіняй паверхні каменя ламаліся пад яго разцом руны, утвараючы тугі трайны пояс, паўтараючы рухі начной маскі мора за яго плячыма. Ён пачаў працаваць апоўначчу, глыбокай як студня, і не спыняўся доўга — не зьмяняючы позы, упарта, адчуваючы каленам жвір, што нібы зубамі ўчапіўся ў яго.
Работа была скончана. Трава такога жыцьцярадаснага зялёнага колеру, які пабачыць можна толькі тут, на высьпе, схілілася да яго ног.
Эрыль сабраў рэшткі каменнага пылу і павярнуўся тварам да амаль што ўжо нябачнае поўні, кінуўшы ўважлівы пагляд на…"
— Ну што, любы, як маесься? Хадзем, сёньня на вячэру смажаныя кілбаскі, — Муза выцірала аб клятчастую сукенку запэцканыя тлушчам пальцы. Некалі ладны твар сьвяціўся цэлай патэльняю зморшчак.
У яго нібыта адным рэзкім рухам вырвалі страўнік. Ён захліпнуўся, аддыхаўся, ускочыў, зь лютай нянавісьцю плюнуў на яе брудны фартух і, схапіўшы паліто, выбег на вуліцу ў вечаровы гармідар, што цярпліва чакаў ахвяраў ля задымленага выйсьця.
А БОЖА МОЙ ЯК БАЛІЦЬ КАЛЕНА
Ён таропка крочыў паўз ружовыя кавярні, цьмяныя вокны дамоў, пажарныя лесьвіцы, друз, ламачча, выбітыя шыбы, шыльды зь бязглуздымі надпісамі, няправільныя акорды, паўз горад без аніводнага дрэва, ледзь стрымліваючы дрыжаньне агіды. Апухлыя думкі яго апусьцелі.
АГА, АГА, ВОСЬ Я
Ён з размаху наляцеў на нечыя русыя косы. Падняў галаву, на даху сядзела сьмяртэльна бледная дзяўчына і, не варушачы вуснамі, сьпявала:
Як ты — Берагіня,
так я — пустазельле…
Слупы абвівалі косы і кольцы ля скроняў рудыя і гайворанавы дзеці вартавалі пшаніцу ля ног яе.
ВЯДЗІ МЯНЕ
Пад ногі яму ўпала залатая цаглінка. Ён павярнуў у завулак і пашыбаваў у бок могілак. Зноў завіравалі думкі. Як даўно яны палявалі на яго?
"Так мусіў быць гэты твар, ад аднаго позірку на які людзі паміралі. Але не Гаргона, не. Такой прыгажосьці нябеснае не магло вытрымаць чалавечае сэрца. І яшчэ, — ён нагой адкінуў убок штучны вясельны вянок зь цьвёрдых, як косьці, лілеяў, які невядома хто згубіў тут, — мабыць, у яго была радзімая пляма колеру сьмерці над правым брывом… Не, на шыі, пасярэдзіне. На горле. І таму сьпеў яго невыносна было слухаць. І флейта была яго спадарожніцай".
ЛУХТА ЯКАЯ ЯК ТЫ РАСКАЖАШ ПРА ГЭТА КАМУ
Наперадзе быў цёмны абшар, на гарызонце засыпаныя жменяй крыжоў. Ён спыніўся і зірнуў на гадзіньнік — той нібыта ашалеў, блытаючы лічбы і ўстаўляючы замест іх незразумелыя літары.
У курганах нешта мармыталі драугары, ціха, як з-пад зямлі, даносіўся шэпт згаладнелых вытокаў
СПАРАХНЕЛАГА ШЧАСЬЦЯ
Ён сплёў далоні над дзірваном, што адсьвечваў малітвамі, якіх ніхто больш ня ведаў і карабель адкуль тут прэч карабель
Але карабель не зьнікаў, гадзіньнік мірна шалеў і залатыя цаглінкі здрадліва сыпаліся яму на галаву. Ён хутка зашаптаў:
— Божа, Божа, Божа літасьцівы…
— Да сьціхні ты, — прагучаў густы цёплы голас з застылым бурштынам усярэдзіне.
— Адзінарог? — хутчэй сьцьвердзіў, чым спытаў ён.
— І стыхіі, і чортавы колы, і піраміды ў галаве, і гербы, якія не растлумачыш, і я адзінарог, і вы, дурні сьляпыя.
Ён намагаўся вырвацца, біўся ў сталёвых абдоймах, хрыпеў, малаціў па звычцы падэшвамі па чорным прадоньні.
— Ну што ты, што ты, каханы, высакародны, ну што ты, ну ня плач. Расплюшчы вочы. Загінулі твае лебедзі.
Ён паслухаўся. Ласкавыя рукі Ізольды блукалі па яго скронях, за ёю сплятала новую мэлёдыю мора. Зялёныя вочы Ізольды ўспыхнулі нетутэйшым сьвятлом, яна хутка намалявала ў паветры тое, што ён ведаў, але некалі забыў, тое, што варушылася ў глыбінях памяці.
— Прачніся.
Не было памяці, не было часу.
Голас вылецеў з горла, адзначанага радзімаю плямай колеру Жыцьця.
"усплёскі неба на ўсходзе і па тонкім водары аблокаў зразумеў што недзе там, на яго радзіме, прайшоў дождж. І яшчэ зразумеў, што яго пакінулі. Цяпер ён быў адзін.
Па трох прыступках дню, ночы і голаду падымаўся эрыль. Сатканы зь мінораў плашч лепатаў простыя словы за яго плячыма.
Эпілёг
Праз горад з вырваным сэрцам, па глухіх завулках памяці, у сон і мітрэнгу, дзе мрояць салодка маладыя некалі людзі зь непрычасанымі валасамі ў буйных кольцах, сыходжу.
І хочацца верыць, што яны не памерлі.
Калі абрынуліся апошнія фарпосты, іх, спадкаемцаў старадаўняга роду, замкнулі ў бясконцых пакоях вялізнага палацу, каб ніхто зь іх ня мог ісьці за голасам сваёй крыві. З тае пары сонныя рукі блукалі па залепленых павуціньнем сьценах, і кожны зь іх мусіў напісаць адзінае Эвангельле, якое б аб'яднала ўсіх і дазволіла нарэшце пакінуць злавесныя сутарэньні. Ніхто не выходзіў і не ўваходзіў туды, але калі яны намагаліся зрабіць рашаючы крок і на пяры, разцы і пэндзалі дрыжаў апошні штуршок колеру вясновага лісьця, з-за сьценаў даносілася лаянка паўп'яных вартаўнікоў:
— Яшчэ адзін дурань зь лютняй! Хапай яго, хапай!
І раніцою яны баяліся зірнуць праз вакно, бо зноў той жа самы вецер калыхаў і стукаў аб мур цела чарговага мэнестрэля.
Але вартаўнікі баяліся іх — бо ніхто ня ведаў, каму дзякаваць за вар'ятаў, якія зьяўляліся ў каралеўстве, што жыло сабе шчасьліва і не кіравалася рашуча нікім. Толькі палахлівы шэпт часам наведваў калідоры, сьпяшаючыся за дазорцамі:
— Хто іх ведае, да халеры… Усё ж кроў блакітная, род слаўны, і можа…
— Кроў іх сьпіць, — адказваў іншы.
Але кроў іх ня спала. Яны не прасілі шмат: часам нехта малаціў у цяжкія дзьверы і патрабаваў прынесьці атраманту, камень ці фарбаў.
— Ды што яны там усё пішуць? Запаветы, ці што?
Запавет насамрэч поўніўся, расквітаў і гарэў у задымленых комінах кожнае ночы, бо каму было ведаць, што катуе іх Дасканаласьць, у якой замест адной аперанай галавы вырастаюць дзьве, калі толькі адсячы яе?
Хатнія цмокі, што прыносілі ім ежу, зрэдку спыняліся ля зачыненых дзьвярэй, з-за якіх даносілася вясёлае:
— Хочаш, я засьпяваю табе?
— Не… Твой голас здаецца знаёмым, і гэта палохае мяне.
Толькі тыя, хто зразумеў, што стары палац будзе стаяць да канца сусьвету і што выратаваньне не прыйшло, сьмяртэльна супакоіліся і скарыліся столі. Адзінаю забавай для іх было слухаць мармытаньне аднаго з братоў за сьцяной — таго, які складаў радавое дрэва. Неяк уначы іх абудзіў яго крык:
— Божухна, яго няма! Няма заснавальніка! Я не знайшоў яго, чуеце, чуеце!..
Варта не зьвярнула аніякай увагі на вэрхал, што ўсчаўся наверсе, але празь дзень, калі яны выносілі целы сямі аціхлых навечна спадкаемцаў, двое зь іх вывелі з мармурова-шэрага пакою чалавека зь ярка-фіялетавымі вачыма, які хрыпеў:
— Чуеце, ён ня з гэтага сьвету…
Вартаўнікі, усе пабожныя хрысьціяне, дружна перажагналіся і сплюнулі празь левае плячо.
І ніхто зь іх, апрача чалавека зь ярка-фіялетавымі вачыма, не заўважыў, як за іх сьпінамі вясёла скакаў, пабліскваючы меднымі рагамі, чорцік колеру вясновага лісьця.
І ўпершыню спадкаемца ўсьміхнуўся.
|
|
