З польскай — У. Бранеўскага
О, глянь! праз небны шлях панура
Цяжкім галопам прад віхурай
Ўцякае войска хмар разбіта,
Надходзіць дзень з развеўным світам,
А сонца — вой з злацістай каскай —
Стрэл першы выпускае бляску.
А долам, краем гарызонту,
З імглы ўсплывае цёмны контур.
Як прывід, з жудкімі вачыма,
Безуладны ў мгле, скаваны ў дыме,
Як човен сонных акіянаў,
Абліты пенай вадатканай,
Плыве, ўзрастае, нібы з цеста,
Ў каменны, просты вобраз места.
Не раз, не раз, о, плыў я гэтак
Вянкамі дымнымі адзеты.
Каменнай, нерухомай явай
Над спячай Прагай і Варшавай.
І мае словы вырасталі,
Як карабель імглісты з сталі,
Як места простае з камення,
Як ноч бяссонная з цярпення,
Раслі ў паходзе гэты словы
Штодзень ясней, штодзень сталёвей.
Я іх у вулічным чуў груку,
Я чуў жывое сэрца бруку,
Той шум балесны і фатальны,
Той крык на пляцы Тэатральным,
І плюск крыві ля сцен цагляных,
І подых бітых, катаваных,
Чуў сэрца места зблізка — й сёння
Рву словы з бруку, хай гамоняць!
Я знаю, што бег колаў кажа,
Чым вуліца дрыжыць пад сажай,
Як з фабрык вострых сірэн свісты
У шыбы ўдараць світам мглістым,
Як пойдуць людзі ў світ шарэгам
Праз места злых, чырвоных цэгел,
З праклятым лёсам, з цвёрдай доляй
У мглу, ў лянівы дым над Воляй...
Ў фабрычнай празвінеўшы нетры,
Завіснуць молаты ў паветры
І рынуць разам з дзікім рэзам,
Сплятуцца іскрамі з жалезам,
Пад гнётам сілы без палёгкі.
Націскам рук, уздымам лёгкіх;
Разгону трэба, ўдараў верных
Крутым трансмісьям і шасцерням,
Націску трэба цвёрдым шынам,
Хай бліснуць сталяй цёмна-сіняй,
Хай мкнуцца смела, проста ў светы,
Вязучы для мастоў шкілеты,
З агню хай вырве стальны розум
Стальныя сэрцы паравозам,
Махавікам, турбінам — спіцы,
Перуназводы — бліскавіцам,
Вуглі і дымы — печным грудзям,
А гордасць і магутнасць — людзям!
Ў фабрычным склепе жару поўна,
Ў фабрычным склепе труд бязмоўны,
Машыны, з гону ашалеўшы,
Глядзяцца ў сцены, дух запершы,
Б’юць лапамі навослеп, хутка,
Зубамі давяць, грозяць рухам,
Дрыжаць і пружацца ў варотнях,
І мусяць свой разгон усотніць,
І — сільныя — угнуцца прад сілай,
Бы ўсцяж грымела, бы ўсцяж біла
Грукотам молатаў распетых
Жалезнае права ўсясвету.
Штодня ў змаганні, ў незабаўцы
На машын горлах млеюць пальцы,
Штодня, з’яданы печаў пеклам,
Крывёй заліты вочы блекнуць,
Штодня ў змаганні трэба падаць,
Спеў заглушыць, забыцца радасць;
Высяцца комінаў чалесні
Над чалавечым шчасцем, песняй
І дымы сноўдаюць жалобай
Каменным местам — жывым гробам...
Ў машынным груку — ніжай, вышай,
Ці чуеш песню — громка, цішай,
Прыціхла... Зноў тут... цісне ціскам,
Для вуш — далёка, для сэрц — блізка...
Нічога... гэта сталь сыкоча,
А ў сыку сталі — шорах мрочны;
Чуваць яе ў такарнях, гутах...
Як полымя, паўзе раскута,
Плыве, як воды, ціха, глуха,
Як вецер, круціцца ў падмухах,—
Аж раптам з цемры рукі ўздойме,
Аж раптам дзверы ўсе паломе,
Над вуліцамі завагніцца,
Крывой, чырвонай бліскавіцай!
О песня гневу! Смела выплынь!
Рві грудзі подыхам ахрыплым,
І вейні, вейні па-над клумам
Шырокіх, вольных крылляў шумам,
Над гоманам машын і местаў
Ўздымай сваіх крылоў шалестам
Выдзёрты з цела сэрцы сонных;
Ты — стравай жыўнай слоў штодзённых,
Крывавым світам ў ночы дзеях,
О песня гневу — ты надзеяй
Вей, пралятай над маім краем
расцвітай зялёным маем,
Віхром плыві над шляхам польным,
Дзе сэрцу — смела, вочам — вольна,
Збажовым шнурам, борам, Віслай,
Над ворным полем блісні іскрай,
Ідзі да фабрык, гут мазольных,
Як громы, крыкні: — Ўстаньце вольны!
Удар у молат: — Рвіце краты!
Удар сэрцамі: — Дзень расплаты!
….........................................................
Як цяжка сёння пець мне з вамі,
Як баляць грудзі пад славамі,
Але калісь з слёз, пакуль высхнуць,
Я песню радасную высню
І тое, што любіў там з болем,
На сэрцы вашы ляжа доляй,
Як кветкі першых дзён маёвых...
Але гнеў сёння ў маіх словах,
І калі йду да вас са спевам,
То каб уплесці сваім гневам
У адно сэрца сэрц мільёны
І ў лёс піргнуць — як гром натхнёны.
1927