|
Лічэбнік — часьціна мовы, абазначае лічбу, колькасьць. Лічэбнікі бываюць:
— колькасныя і парадкавыя:
| колькасныя | парадкавыя | колькасныя | парадкавыя | ||
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 |
адзін два тры чатыры пяць шэсьць сем восем дзевяць дзесяць адзiнаццаць дванаццаць трынаццаць чатырнаццаць пятнаццаць шаснаццаць сямнаццаць васямнаццаць дзевятнаццаць дваццаць |
першы другі трэйцi чацьверты пяты шосты сёмы восьмы дзявяты дзясяты адзінаццаты дванаццаты трынаццаты чатырнаццаты пятнаццаты шаснаццаты сямнаццаты васямнаццаты дзевятнаццаты дваццаты |
10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 5000 |
дзесяць дваццаць трыццаць сорак пяцьдзясят шэсьцьдзесят семдзесят восемдзесят дзевяноста сто дзьвесьце трыста чатырыста пяцьсот шэсьцьсот сямсот васямсот дзевяцьсот тысяча пяць тысяч |
дзясяты дваццаты трыццаты саракавы пяцідзясяты шасьцідзясяты сямідзясяты васьмідзясяты дзевяносты соты двухсоты трохсоты чатырохсоты пяцісоты шасьцісоты сямісоты васьмісоты дзевяцісоты тысячны пяцітысячны |
— няпэўна-колькасныя: мноства, сьціжма, безьлiч, некалькi, а (у сэньсе незьлічонай колькасьці: людзей а людзей);
— зборныя: абое, абодва, абедзьве, двое, трое, чацьвёра, пяцёра, сямёра, васьмёра, дзевяцёра абазначаюць цалкам пэўную колькасьць прадметаў; ужываюцца з назоўнікамі ў множным ліку: двое дзьвярэй, двое шкарпэтак, сямёра качанят; часьцей за ўсё ўтвараюцца з дапамогаю суфікса -ёр-;
— дробавыя: чвэрць (1/4), адна трэйцяя (1/3), траціна (1/3), паўтраця (2.5), паўтраці (2.5), паўчварта (3.5), паўчварты (3.5), пяць восьмых (5/8), дзьве цэлыя (2.0) і да таго падобныя. З дробавымі лічэбнікамі паўтара (1.5), паўтары (1.5) назоўнік ужываецца ў родным склоне адзіночнага ліку: паўтары вярсты, паўтара кiлаграма.
1296 — тысяча дзьвесьце дзевяноста шосты
1588 — тысяча пяцьсот восемдзесят восьмы
1918 — тысяча дзевяцьсот васямнаццаты
1990 — тысяча дзевяцьсот дзевяносты
У гутарцы лічэбнікі шырокаўжывальныя пры адказах на пытаньні:
| Каторага чысла? | адзiнаццатага (Р.) жнiўня, адзiнаццатае (Н.) жнiўня, сьпякота — тут лічэбнік стаіць у назоўным склоне, таму што ўжыты ў самастойным сказе |
| Каторая гадзіна? Колькi часу? |
роўна гадзiна дзьве гадзiны пяць гадзiн |
| Калі? | спаткаемся а сёмай гадзiне, ...cёньня, ...заўтра, ...пасьлязаўтра, ...у нядзелю |
| Колькi? | для абазначэньня колькасьці могуць выкарыстоўвацца: удвая, утрая, двойчы, тройчы, удвух (для м.р.), удзьвюх (для ж.р.), удваiх, утраiх (для асобаў розных палоў, дзяцей), утрох |
| Дзе? | для паказу адлегласьці лічэбнік ужываецца з прыназоўнікам за: спынiлiся за чатырнаццаць кiлямэтраў ад горада |
|  |