|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Асобныя заўвагі да лічэбнікаў.
I. Лічэбнікі: паўтара (м.р., н.р.), паўтары (ж.р.) не скланяюцца. II. Парадкавыя лічэбнікі першы, трэйцяга зьмяняюцца як прыметнікі: першы новы дом, першага новага дома, першаму новаму дому. III. Лічэбнікі двое, трое, абое дапасуюцца да назоўніка, скланяюцца як займеньнікі множнага ліку: мае двое дзяцей, тваiх траiх дзяцей, са сваiмi абаiмi дзецьмi. Яны прыехалі на мора з чатырма дзяцьмі, а іхныя суседзі з трыма. IV. Лічэбнікі сорак, сто, дзевяноста ва ўсіх склонах маюць аднолькавую форму: сарака турыстам, пры ста вучнях, зь дзевяноста пасажырамі. V. У гутарцы, дзеля эканоміі моўных сродкаў, складаныя колькасныя лічэбнікі 200, 300 … 900, як правіла, не зьмяняюцца: фірма зь дзьвесьце работнікамі. VI. Зборныя лічэбнікі ва ўсіх склонах, акрамя назоўнага, маюць гэткія ж канчаткі, што і прыметнікі ў множным ліку: дваіх блізкіх людзей. VII. Дробавыя лічэбнікі ёсьць складанымі: першая частка — гэта колькасны лічэбнік, а другая частка — парадкавы (2/3 = дзьве трэйція).
Зьвярніце, калі ласка, увагу, што ў рускай мове другая частка заўсёды ўжываецца ў родным склоне. VIII. З лічэбнікамі два, тры, чатыры, абодва, абедзьве назоўнікі ўжываюцца ў назоўным склоне множнага ліку: два першыя дамы, чатыры чыстыя аркушы паперы. IX.
X. Лічэбнікі двойчы, тройчы — гэта ўтварэньні ад лічэбнікаў 2, 3: шпацырую двойчы на дзень, давядаюся да бацькоў тройчы на месяц. XI. Лічэбнікі могуць мець сэнс прыблізнасьці. Але як слова прыблізна для беларускай мовы нехарактэрнае, звычайна кажуць так: Яму гадоў нешта з трыццаць. Прынесьлі з кош яблыкаў. Узяў даляраў колькі.
|
|
[Ласкавае запрашэньне ў мову] [Сьцягнуць файлi падручнiка] [Беларускi альфабэт] [Вымаўленьне] Copyright © 2000-2003 С.Аляксандраў, Г.Мыцык |